Σκεφτόμενη τη λέξη γονιός και κυρίως την έννοια γονιός μου έρχεται στο μυαλό αυτή η εικόνα: «Γυρνώντας από το μαιευτήριο συμβαίνει εκείνο το μαγικό που από δύο ξαφνικά γυρνάμε τρεις! Ένας άνθρωπος παραπάνω». Τότε βέβαια μας κατακλύζει ένας μικρός πανικός γιατί αυτός ο άνθρωπος ο παραπάνω εξαρτάται από εμάς, είναι δική μας ευθύνη. Και συνήθως τότε είναι που νιώθουμε μία ταραχή στο στομάχι και κομμάρες. Και αν δεν τα καταφέρουμε; Και αν κάνουμε κάποιο λάθος και κάτι πάει στραβά; Και ξεκινάμε…
Το να είσαι γονιός σημαίνει ακριβώς αυτό, αυτή η αγωνία του αν θα τα καταφέρω, αυτή η μεγάλη ευθύνη που όπου κι αν βρίσκομαι με ακολουθεί, στη δουλειά, στα ψώνια, σε μία επίσκεψη, σε μία έξοδο, σε ένα ταξίδι, στην τουαλέτα, στον ύπνο.
Από την άλλη βέβαια καθώς περνάνε τα πρώτα εικοσιτετράωρα γινόμαστε πιο δυνατοί και συνειδητοποιούμε ότι αυτή η ικανότητα φροντίδας υπήρχε πάντα μέσα μας και πόσα πράγματα είμαστε τελικά σε θέση να κάνουμε! Και πόσο πιο εύκολα γίνονται όλα με το χρόνο καθώς εμείς γινόμαστε πιο δυνατοί και πιστεύουμε περισσότερο στον εαυτό μας. Το να είσαι γονιός τελικά είναι κάτι που υπάρχει μέσα σου, στο είναι σου, στα γονίδιά σου και περιμένει την κατάλληλη στιγμή για να εκφραστεί και να αποκαλυφθεί.
Σταδιακά όλα παίρνουν χρώματα και μορφή. Νιώθεις αυτό το μυρμήγκιασμα σε όλο σου το σώμα και αυτή τη ζεστασιά της αγάπης. Αγωνιάς, κάθε στιγμή αγωνιάς αλλά και γαληνεύεις ταυτόχρονα όταν σκύβεις πάνω από το κεφαλάκι και βλέπεις ένα τόσο ήρεμο πρόσωπο να κοιμάται γλυκά.
Και ο καιρός περνά και αυτό το μικρό προσωπάκι μεγαλώνει και αρχίζει να διεκδικεί όλο και περισσότερο χρόνο και χώρο και να εκφράζει θέλω και θέλω και θέλω. Και κάπου εκεί αρχίζεις να ανηφορίζεις και να εκνευρίζεσαι και λίγο τα πράγματα να είναι λιγότερο φωτεινά. Εντάξει, κατακτήσαμε το περπάτημα, την αυτονομία στο φαγητό, το να κοιμάται ο καθένας στο κρεβάτι του (αν και αυτό παιδεύει πολλούς γονείς δυστυχώς), την αυτονομία στην τουαλέτα( αν και συνήθως αγχώνει τους γονείς αυτό γιατί ακούγονται πολλά πρέπει και πολύ κριτική από τους γύρω μας) και τώρα γιατί δεν με ακούει στο σούπερ μάρκετ; Γιατί είναι τόσο δύσκολη μία έξοδος στα μαγαζιά, στο εστιατόριο, στην ταβέρνα; Και αυτό το πράγμα με την παιδική χαρά που πηγαίνουμε και δε μπορούμε να φύγουμε;
Τότε λοιπόν αρχίζεις να σκέφτεσαι και να σκέφτεσαι και να το συζητάς, να το αναλύεις με τις φίλες σου, με την δασκάλα του, με τη γειτόνισσα κτλ. Και όλη σου η ζωή αρχίζει να έχει επίκεντρο το παιδί και τις δυσκολίες σας και κάθε μέρα η ίδια ρουτίνα και οι ίδιες δυσκολίες. Αναρωτιέσαι που έκανες λάθος. Γιατί δυστυχώς στη σχέση γονιός – παιδί, ο γονιός κάνει τα λάθη τα οποία μιμείται το παιδί και υιοθετεί. Κάπου εκεί φαίνεται σαν να έχουμε ξεχάσει ότι είμαστε άνθρωποι εκτός από γονείς και έχουμε ξεχάσει ότι εμείς είμαστε πάντα τα πρότυπα. Ότι και να πούμε δεν έχει τόσο σημασία όσο αυτό που κάνουμε και ζούμε κάθε μέρα. Σε αυτό αντιδρά το παιδί.
Ναι, τελικά είναι πολύ δύσκολο να είσαι γονιός. Από την άλλη όμως είναι και τόσο απλό. Αυτό που πρέπει να κάνουμε και πολύ συχνά το ξεχνάμε είναι να αναπτύξουμε το ένστικτό μας και τη διαίσθησή μας. Πολύ σημαντικές οι γνώσεις και οι πληροφορίες, οι συμβουλές και οι απόψεις. Πρέπει όμως να βρω και να επιλέξω αυτές που ταιριάζουν στο δικό μου οικογενειακό οικοδόμημα, στη δική μου προσωπικότητα. Στην αρχή πειραματιζόμαστε, δοκιμάζουμε. Πρέπει όμως να μάθουμε να εμπιστευόμαστε την κρίση μας και τον εαυτό μας και θα έλεγα ότι υπάρχει ένας βασικός κανόνας : Όταν κάνω κάτι κάθε μέρα και δεν έχει το ανάλογο αποτέλεσμα και το κάνω για πολύ καιρό πάει να πει ή ότι το κάνω με λάθος τρόπο ή ότι δεν είναι το σωστό. Εκείνη λοιπόν τη στιγμή πρέπει να το παρατηρήσω και να το αλλάξω. Πολλοί γονείς δυσκολεύονται σε αυτό γιατί είναι πεπεισμένοι ότι αυτό που κάνουν είναι το σωστό. Το έκανε η φίλη τους και πέτυχε, η γειτόνισσα, το διάβασαν σε ένα βιβλίο, τους το είπε ένας ειδικός, καλή ώρα.
Οφείλουμε όμως πάντα να αναλογιζόμαστε αν ταιριάζει σε εμάς. Όταν νιώθουμε ανασφαλείς και αδύναμοι το παιδί μας νιώθει μία σύγχυση, μια ταραχή και για το λόγο αυτό η συμπεριφορά του πολλές φορές δεν είναι η κατάλληλη. Και εμείς εκνευριζόμαστε και μαλώνουμε και προβαίνουμε σε πράξεις επίσης ακατάλληλες και ξεκινάει ο φαύλος κύκλος…
Ως γονιός «οφείλω» να είμαι πάντα παρατηρητικός, προσαρμόσιμος, συνεπής, εκφραστικός, σταθερός. Να επεμβαίνω πριν συμβεί η συμπεριφορά που δεν θέλω να συμβεί. Να προετοιμάζω πάντα κατάλληλα το παιδί για κάθε αλλαγή και για το πρόγραμμά του. Να μάθω να επικοινωνώ μαζί του, να του μιλάω χωρίς να πιέζω για απαντήσεις, πάντα χρειάζεται χρόνος. Πόσο δύσκολο είναι να σεβόμαστε το χρόνο του άλλου… Και να υπάρχουν και στιγμές που δεν του μιλάω για να του δείξω πως και ο καθένας πρέπει να μένει για λίγο μόνος του με τον εαυτό του. Να μην είμαι υπερβολικά αυστηρός ή υπερβολικά υποχωρητικός. Εγώ ουσιαστικά χτίζω την προσωπικότητα του παιδιού μου. Τα τούβλα μου πρέπει να είναι δυνατά και σταθερά αλλά και να αφήνουν μία ιδέα φως και αέρα να μπαίνουν μέσα, να υπάρχουν παράθυρα για επικοινωνία και επαφή με τον έξω κόσμο. Να μη διστάζω να λέω συγνώμη. Νη μη νιώθω ενοχές επειδή έκανα ένας λάθος, να φροντίσω απλώς να μην το ξανακάνω.
Να διαβάζω εγώ για να μάθει να διαβάζει και αυτό, να βλέπουμε παρέα τηλεόραση και να του λέω τη γνώμη μου για κάθε σειρά έτσι ώστε να αποκτήσει σταδιακά κριτική σκέψη. Να μη κάνω πράγματα που δεν είμαι εγώ όπως για παράδειγμα να βάζω κλασική μουσική ενώ δεν μου αρέσει για να «καλλιεργηθεί» το παιδί μου. Μη ξεγελιόμαστε, τα παιδιά μας κατανοούν αμέσως τα συναισθήματα μας και τις προτιμήσεις μας.
Να μη του λέω ψέματα. Όταν μαλώνουμε μέσα στην οικογένεια να του εξηγώ μετά τι συνέβη. Δεν χρειάζεται να δημιουργώ την εικόνα της τέλειας οικογένειας γιατί απλώς δεν υπάρχει. Να μάθω στο παιδί μου ότι έχω και εγώ ανάγκη από προσωπικό χρόνο και φίλους(όλα με μέτρο φυσικά και ανάλογα πάντα την ηλικία του παιδιού). Να παίζω μαζί του. Να μη φοβάμαι να εκτεθώ. Να μη φοβάμαι για τις ανάγκες μου, να χαίρομαι, να κλαίω, να θυμώνω, να πονάω, να ξεκουράζομαι, να αφαιρούμε, να αφήνομαι....
Για να είμαι καλός γονιός χρειάζεται να είμαι καλά με τον εαυτό μου, να πιστεύω σε αυτόν, να μην αναλύω τα πάντα, να ακολουθώ το ένστικτό μου, να είναι ξεκάθαροι μέσα στο μυαλό μου οι στόχοι και οι προτεραιότητές μου. Να φροντίζω τον εαυτό μου για να έχω δυνάμεις να φροντίζω και την οικογένειά μου και αν μερικές φορές χρειάζομαι βοήθεια να μη διστάζω να τη ζητήσω…Το να είσαι γονιός είναι κάτι μαγικό. Έφτασες στην άκρη του ουράνιου τόξου και βρήκες τον θησαυρό.
ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΑΚΗ ΙΩΑΝΝΑ
Ψυχολόγος, Msc Ειδικής Αγωγής
